Dharma – Travellers (Samizdat)

Iako se radi o debi izdanju sastava, članovi subotičkog dua Dharma, Jasna Jovićević i Armand Mesaroš, već imaju iza sebe ostvarenu saradnju, koja je publici poznata sa solo albuma Jovićevićeve pod nazivom „Zvuk ptica“. Kako sami kažu, Dharma je sastav koji izvodi žanrovski nedefinisanu improvizovanu muziku, koja je inspirisana unutrašnjim zvukom. Iako, sa sviračke strane posmatrano, njihov izraz jeste baziran na džezu, krajnji rezultat je veoma drugačiji, i to negde između geopoetskih istraživanja sastava Tuxedomoon (konkretno album ”Joeboy in Mexico”) i ranih radova Oregona. Premda svakako poseduje elemente improvizacije, muzika ovog dueta je ipak struktuirana, sa čestim repetitivnim segmentima i semplovima, preko kojih se ostvaruje zvučna interakcija njegovih članova.

Album sadrži osam numera, pre svega inspirisanih hinduističkim motivima, sa nazivima posvećenim Hindu božanstvima (Shiva, Durga), ili drugim drevnim sanskritskim motivima. Ipak, Dharma zapravo ima dosta širi i univerzalniji pristup u upotrebi nasleđa svetske muzike. Tako, recimo, u završnom delu kompozicije „Durga – Fire“ imamo priliku da se susretnemo i sa balkanskim motivima i ritmovima, ali izvedenim u maniru prog-roka. Prisutni su i elementi nasleđa afričke muzike, opet dekonstruisani i naizgled neprepoznatljivi. Džez je prisutan kao daleko i apstraktno sećanje, pre svega manifestovano kroz Jasnin saksofon. ”Travellers” je pre svega jedno putovanje koje stremi ka novom i neistraženom zvuku, sa puno poznatih referenci i predela, među kojima najznačajnije mesto zauzimaju oni koji dovode do unutrašnjih uvida, potvrđujući da je zaista najvrednije putovanje ono unutar nas samih.

Albumom dominiraju ambijentalni segmenti, sa povremenim oštrijim zaokretima, ponekad i unutar iste numere. Otvara ga mantrička posveta Shivi, gde do izražaja dolazi korišćenje lupera i efektprocesora, karakteristično za ovaj duo (koji inače uživo svakako zvuči kao da ga sačinjava više od dvoje muzičara), a koje se na nepretenciozan način uklapa sa repetitivnošću mantri. Pored naslovne numere koja je verovatno i najreprezentativnija, treba izdvojiti i „Air“ i „Goyatri-Earth“, reference na osnovne elemente, koje samo potvrđuju ukorenjenost poetike Dharme u drevnim istočnim filozofijama.

”Travellers” je kvalitetno odsviran album (s obzirom na dugogodišnje prisustvo njegovih autora na domaćoj i stranoj sceni ništa manje nismo ni očekivali), koji sadrži čistotu i pitkost karakterističnu za svoj žanr, i uz korektan doprinos inventivnosti i istraživanju zvuka svakako predstavlja osveženje za domaću jazz/world music/experimental scenu.

Spisak numera: Shiva, Air, Travellers, Durga-Fire, Water, Gayatri-Earth, Simple Joy, Lullaby for Iskra

Personal: Jasna Jovicevic – saksofoni, bas klarinet, flauta, udaraljke, Armand Mesaros – bas.