Qasim Naqvi / Wadada Leo Smith / Andrew Cyrille – Two Centuries (Red Hook records)

Naturalizovani Amerikanac pakistanskog porekla Qasim Naqvi je najpoznatiji kao bubnjar Dawn of Midi – trija koji je na dva potpuno različita albuma (debi album “First” je recenziran još davne 2010. godine na našem sajtu), redefinisao klavirski trio zvuk od samog temelja. Setimo se izdanja iz 2013. godine pod nazivom “Dysnomia” – “ogoljenog do skeleta”, sa nezadrživim pravolinijskim ritmom, gde je minimal-tehno pulsiranje verno iskazano uz pomoć klasičnih akustičnih džez instrumenata – klavira, kontrabasa i bubnja.

Naqvi je, dakle, od samog početka karijere nekonvencionalan i inventivan. Poslednjih godina je to još i izraženije zahvaljujući njegovom kreativnom delovanju u sferama eksperimentalne elektronike, elektroakustike i drugih graničnih područja muzike. To ga je i dovelo do saradnje sa živim legendama avangardnog džeza i improvizovane muzike, ujedno i njegovim učiteljima u ranim danima školovanja – trubačem Wadada Leo Smithom i bubnjarem Andrewom Cyrillom.

Spoj sa Naqvijem nije kuriozitet ni iz perspektive “starih kajli”, s obzirom da se Wadada i Andrew nikada nisu libili da uplove u nepoznato, “savremeno”, stilski i izražajno drugačije, dajući čak i primat dosta mlađim kolegama. Za razliku od velikog broja njihovih vršnjaka, “pravovernih” muzičara koji zastupaju konzervativniju stranu džeza i upliv elektronike smatraju tabu temom, ovim instrumentalistima izražajna sredstva nikada nisu bila bitna. To nas i dovodi do debija “Two Centuries”, objavljenim za etiketu Red Hook records, na kome se “nesavršeni“ retro-elektro zvuci modularnog sintisajzera ukrštaju sa zvucima trube i bubnjeva.

Suzdržanost i perfektan tajming

Album je na dvomeđi komponovanog (prevashodno od strane najmlađeg muzičara) i u manjoj meri improvizovanog, akustičnog i elektronskog, konkretnog i apstraktnog, meditativnog i energičnog, teksturalnog i ritmičnog. Može se tako nabrajati u nedogled. I pored naizgled suprotstavljenih elemenata, obeležavaju ga zvučna iznijansiranost i ravnoteža u istupanju svih učesnika. Kroz čak 11 numera nećemo naići na bespotrebno isticanje jednog na račun ostala dva muzičara ili bilo kakvu drugu disproporciju u inače koherentnoj zvučnoj slici. Naprotiv – prisutni su ustupanje i suzdržanost, kao i perfektan tajming – kada i u kom opsegu delovati, a kada se povući.

Wadadina truba je, kao i uvek, veoma raznovrsnog kolorita, od numere do numere ili čak u okviru iste teme. Naqvi je uvek u težnji da joj parira raznolikim zvucima svoje mašine. Tako stvara podlogu za Cyrillove odmerene bubnjarske zahvate, kojima upotpunjuju atmosferu i daju joj potreban oblik i čvrstinu.

U dve teme, na svom izvornom udaračkom instrumentu istupa i bivši Cyrillov učenik, dajući tako svoj doprinos pažljivim tkanjem slojevitog ritmičnog tapiha (numera “Bypass Decay”) ili aktivnijim bubnjarsko-perkusivnim dejstvovanjem u numeri “Sadden Upbeat”,  uz podršku sirove elektronike i “duple” trube (intenzivnijeg – višeg i ravnijeg/tišeg – prizemnijeg tona). U nekolicini numera (pomenutoj “Bypass Decay”, zatim minimal-sint “The Curve” i kratkoj, pomalo tromoj, ali ritmički maštovitoj  “Halide”), trubač se čak potpuno povlači ostavljajući prostora za duetsko poigravanje između elektronike i bubnja, koje se kreće u dijapazonu od atmosferično-teksturalnog, do izuzetno užurbanog – nervoznog.

Slušati “u komadu”

Potpisniku ovih redova su posebno upečatljive uvodna tema “For D.F” (koju karakterišu velika emotivnost i promene raspoloženja), veoma raznovrsne “Sporitual is 150” i “Organum”. Naposletku i završna “Orion Arm”, dominantnog melanholičnog trubačkog prizvuka, ali bez rasplinjavanja koje bi dovelo do uranjanja u patetične vode. U svakom segmentu jedne ili više tema (pa i ovde nepomenutih), možese  pronaći za svakoga ponešto vredno pažnje i ponovljenog slušanja, dok celokupna slika ipak biva potpunija i zaokruženija kada se ovo višeslojno izdanje preslušava “u komadu”, kao jedinstvena celina.

Kako god da se posmatra, “Two Centuries” je uspeli eksperiment u organskom spajanju akustike i elektronike, kao i različitih generacija muzičara. Svojom kompaktnošću, bez ikakvih restlova, raznovrsnošću i obiljem detalja, ali i skrivenim porukama koje nosi, svrstava se u sam vrh ovogodišnje elektroakustične džez produkcije.