Ty Citerman: Bop Kabbalah (Tzadik)

Američki gitarista Ty Citerman ispod maske akademskog i eklektičnog muzičara godinama krije izrazito jaku individualnost i originalnost, s kojom već dugo istrajava na njujorškoj downtown sceni. Iako ga ovde znamo isključivo kao jednog od osnivača, glavnih kompozitora i gitaristu pank džez skupine Gutbucket, Citerman svoje afinitete uspešno izražava kroz pedagoški, multimedijalni, ali i kompozitorski rad i van matičnog benda. No tek krajem maja ove godine objavio je svoje prvo pravo samostalno izdanje “Bop Kabbalah” (mada ga mahom predstavlja kao kolektivni rad benda pod ovim imenom). Sam naziv projekta (složenica pozajmljena iz poeme Allena Ginsberga – “Krik”), kao i činjenica da je objavljen pod Tzadikovom etiketom serije Radical Jewish Culture, nedvosmisleno nagoveštava da je gitarista ovom zgodom posegnuo za svojim jevrejskim korenima.

U muzičkoj realizaciji ploče Citerman se oslanja na ekipu od poverenja – mahom proverene saborce iz redova matičnog benda, tako da je uz Kena Thomsona (bas klarinet) i Adama Golda (bubnjevi) jedini “strani” element trubač Ben Holmes, koji je doduše i sam Citermanov stari znanac. Od aktivnog člana scene koja se bavi jevrejskom zaostavštinom u Njujorku, muzičara koji je bez zadrške prihvatao uticaje kako klecmera tako i persijskih i srednjeistočnih aroma i ukusa, nije se očekivalo ništa manje od merodavnog žanrovskog ostvarenja.

Naravno, niko nije očekivao da ćemo dobiti disk sa muzikom namenjenom svadbama u sinagogi. Međutim, Bop Kabbalah je uticaje jevrejske muzike ipak ogolio tek na njoj svojstvenu specifičnu liričnost, dok najveći deo kolača otpada na, poznavaocima Citermanovih uvrnutih muzičkih afiniteta, dobro poznatu mešavinu džeza, roka i slobodnog avangardnog duha.

Album otvara Goldova agilna rajd činela sa sving osećajem, na koju se kontrastno dugačkim tonovima nadovezuje ostatak ekipe u vrlo zabavnu “The Cossack Who Smelt of Vodka”. U nedostatku onog pravog žičanog basa, zvučni temelj na svojim plećima iznosi Thomson, ali mu to ne smeta da istovremeno bude zadužen i za vodeće melodijske linije i rifove. Neobični aranžmani pokrivaju veoma širok spektar, tako da osim očekivanih pravovernih fri pasaža (“Snout”) i  rokerskog krljanja (“After All That Has Happened”), postoje segmenti koji  aludiraju na radove Laloa Schifrina iz sedamdesetih godina. Segmenti kompozicija “(Conversation With) Ghosts” i posebno “The Synagogue Detective” sasvim verno slikaju napete scene jurnjava iz krimića date epohe. No svaka od osam kompozicija bi, po Citermanu, trebalo da bude priča za sebe, a vizualizacija svake od njih je ostavljena mašti slušaoca.

Izvan autorske i aranžerske uloge, Citerman kao instrumentalista apsolutno ne stavlja sebe u poziciju lidera, u onom klasičnom smislu instrumentalne dominacije. Najviše soloa između sebe dele vrsni znalci Thomson i Holmes koji su, po Citermanovoj želji, pokazali izuzetno improvizatorsko umeće u sferi istočnjačkih skala i modusa, kombinujući  ga sa prirodnim zapadnjačkim stanjem svesti. Mračna atmosferična “Exchanging Pleasantries With A Wall” ponajbolje reprezentuje pomenuto umeće ovog dvojca, ali u pozadini ostavlja prostora i gitaristi, za uspešne igrarije sa elektronikom. Citerman – neortodoksni gitarista, kada reši da sebi da oduška (kao u najdopadljivijem komadu na ploči, “Talmudic Breakbeat”) to radi sa izuzetnim stilom. A njegov stil je, iako (u skladu s materijalom) za nijansu melodičniji i elegičniji nego inače, ništa manje uvrnut od onoga na koji smo navikli slušajući ga u Gutbucketu.

Citerman na svom solo prvencu nastavlja da se dokazuje kao netipična kreativna figura u svetu džeza, diskretno koristeći jevrejsku muziku kao sasvim zahvalnu bazu. “Bop Kabbalah” je izašao bez previše pompe, slučajno sam naleteo na njega i isto tako mu uzgredno dao priliku da zasija, koju je on već na prvu loptu iskoristio. Iako daleko od konkurenta za najviši godišnji plasman, “Bop Kabbalah” pruža jako prijatno slušalačko iskustvo.

Spisak numera: The Cossack Who Smelt of Vodka; (Conversation With) Ghosts; Snout; The Synagogue Detective; After All That Has Happened; Talmudic Breakbeat; Exchanging Pleasantries With A Wall; The Voice That Led Us Here And Then Waltzed/Hobbled Away.

Muzičari: Ty Citerman – gitara; Ben Holmes – truba; Ken Thomson – bas klarinet; Adam Gold – bubnjevi.